Tuesday, June 14, 2022

अनसा_फणसाची_भाजी 🍍 आणि फणसाच्या आठल्या आणि ग-यांची भाजी ❤️ (अंसा_फनसाची आमटी)

 #अनसा_फणसाची_भाजी 🍍 आणि

फणसाच्या आठल्या आणि ग-यांची भाजी ❤️

(अंसा_फनसाची आमटी)


वटपोर्णिमेच्या पुजेच्या दिवशी अन् आदल्या दिवशी कापा-बरका फणसाने आणि निरनिराळ्या ग्रामीण भागातील खेड्यापाड्यातून येणा-या आंब्यांनी अख्खा बाजार भरलेला असतो. मुख्यत: कापा फणसाचे ढीग घेऊन बायका बसलेल्या असतात. पुजेसाठी लागणा-या पाच फळांमधे फणसाचे गरे आणि आंबेदेखील असतात. म्हणून ह्या मे-जून दोन महिन्यात खास अनसा_फणसाची भाजी करायची मज्जा असते... मामाकडून आलेला फणस मम्मीने पाठवून दिला आणि छान अननस देखील मिळाला. वटपौर्णिमा साठी आणलेले पिकलेले गोड दशहरी आंबेदेखील होते. थोडे गोड चवीचे रसाळ आंबे, अर्धपिक्का आंबट गोड अननस, कापा फणसाचे रसरशीत गरे ह्या भाजीला योग्य असतात.


आंबट-तिखट-गोड अशा मिश्र चवीची अशी ही पारंपरिक भाजी ह्या मौसमात अनेकजणी बनवतात. अनसा_फणसाची भाजी ही तशी सारस्वतांची खासियत हे ऐकून होतेच. जेव्हा ह्या भाजीविषयी सई कोरान्ने ह्यांच्या पंगत पुस्तकात वाचले होते तेव्हापासूनच कधी एकदा करते असे झाले होते. पण ही पुस्तकाप्रमाणे तंतोतंत केली नाहीए. ह्या भाजीचे उपवासाची आणि नेहमीची अशी दोन्ही प्रकार आम्ही बनवले. (मुख्य पाककृती मधे धणा जीरा, कोथिंबीर, चिंचेचा कोळ किंवा काजू पाकळी वापरत नाहीत.)


अनसा_फणसाची भाजीला लागणारे साहित्य:

१. एक वाटी अननस मध्यम फोडी करून

२. एक वाटी आंबा लहान फोडी करून आणि साले पिळून काढलेला आंब्याचा रस

३. फणसाचे गरे उभे तुकडे करून

४. मोहरी

५. खवलेले ताजे खोबरे

६. काळमिरे दहा-बारा

७. हिंग

८. बारीक चिरलेली कोथिंबीर

९. उभी चिर पाडून हिरव्या मिरच्या/ किंवा दोन सुक्या बेडगी मिरच्या

१०. रंगासाठी काश्मिरी मिरची पावडर

११. गुळ

१२. मीठ

१३. चिंचेचा कोळ (अननसाला थोडाही आंबटपणा नसल्यास)

१४. सेलम हळद पावडर आणि धणा-जीरा पावडर

१५. काजू पाकळी तुपावर लालसर करून

१६. खोबरेल तेल 


 • एका कढईत खोबरेल तेल घालून मोहरी तडतडवली. त्यातच जरासे हिंग आणि उभी चिर दिलेल्या हिरव्या मिरच्या परतल्या. लाल सुक्या मिरच्याही छान चव देतात. 

 • लगेचच अननसाच्या फोडी परतल्या. हळद, मीठ, धणा जीरा पुड, काश्मिरी मिरची पावडर घालून परतल्या. गुळ घातला. आणि फणसाचे तुकडे घातले. एक वाफ काढली.

 • खवलेले खोबरे, काळे मिरे बारीक वाटून घेतले. हे मिश्रण भाजीत घातले. थोडा वेळ परतून मग आंब्याचे काप आणि रस घालून एकत्र केले. थोड्या काजूच्या तुपावर परतलेल्या पाकळ्या घातल्या. आणि जरासा चिंचेचा कोळ आणि कोथिंबीर घालून एक वाफ घेतली. छान दरवळ उठला होता. 

अनसा-फणसाची भाजी तय्यार झाली. घडीच्या मऊसुत पोळ्या किंवा भातासोबत अगदी चविष्ट लागते. मला तर नुसती खायलाही आवडते.


--------------------------------------------------------------


आता फणसाचे गरे वापरून झाले मग उरलेल्या फणसाच्या आठल्यांची केलेल्या भाजी ची पाककृती:


 • फणसाच्या आठल्या स्वच्छ धुवून त्यात थोडे पाणी आणि मीठ घालून उकडवून घेतल्या. थंड झाल्यावर वरचे सहज निघणारे आवरण काढून, आठल्याना जरासे चेचले.


 • खवलेले ताजे खोबरे, आल्याचा तुकडा, जीरे, जरासे धणे (उपवासासाठी नसल्यास टाकतो), थोडी काळेमिरी असे पाणी न घालता मिक्सरमधून बारीक करून घेतले. अगदीच बारीक केले नाही.


 • कढईत खोबरेल तेल घालून त्यात जीरे तडतडवले. मुहाना ची वेगवेगळी उत्पादने मागवली होती. त्यात सुरेख असे खोबरेल तेल होते ते वापरले. आठल्या जरा पोटाला बाधू शकतात म्हणून जरासे हिंग, उभी चिर पाडलेल्या मिरच्या असे सर्व तेलात परतावे. लगेचच खोब-याचे बनवलेले वाटण टाकून परतले. जरासा गुळ, मीठ घालून मिक्स केले. आणि चेचलेल्या आठल्या  टाकल्या. आणि छान परतून, झाकणावर थोडेसे पाणी टाकून दहा ते पंधरा मिनिटे वाफेवर ठेवली भाजी.


 • झाकण काढून बारीक चिरलेली कोथिंबीर आणि मला आवडतो म्हणून जरासा लिंबाचा रस आणि फणसाचे सोललेले गरे टाकून पाच मिनीटे वाफ दिली. 


चमचमीत भाजी तय्यार झाली. ❤️


फणसाच्या अजूनही ब-याच पाककृती आधीच्या पोस्टमधे आहेत. त्याची लिंक खाली दिली आहे.

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=10222639461149233&id=1053839802


- Food Memories Marinated with Love ♥️🌿🙏 by, स्नेहा चौधरी- इंदूलकर


















अशाच वेगवेगळ्या पदार्थांच्या पाककृती आणि निरनिराळ्या मसाल्यांच्या माहितीसाठी खालील लिंकला 'Like' करा.

https://www.facebook.com/themasalabazaarstore/


आणि आमच्या Official Website ला नक्की भेट द्या.

www.themasalabazaar.com



Saturday, June 11, 2022

शिराळा/ दोडका/ तुराई भाजी

 शिराळा/ दोडका/ तुराई

इकडच्या वाड्यांमधे शिराळा, दुधी-भोपळा, पडवळ, गलका ह्या प्रकारांची वेल-लागवड केली जाते. त्यापासून उत्पादने घेतली जातात. शेतजमीन आणि वातावरण ह्या भाज्यांना अनुकूल असल्याने उत्पादनही भरघोस आणि दर्जेदार मिळते. भाज्यांनी लगडलेले वेलींचे ताटवे/मांडव अगदी छान वाटतात. अर्थातच जिथे ज्या गोष्टी उगवतात त्याचा स्वयंपाकात वापर करून अनेक पदार्थ बनवले जातात. त्यातलीच एक भाजी म्हणजे शिराळी Ridge gourd. वाड्यांमुळे रसरशीत ताजी शिराळी आमच्या इथे नेहमीच मिळतात. अनेकांना शिराळा हा प्रकार कधीच आवडत नाही पण माझी मात्र ही अगदी आवडीची भाजी आहे. 


आमच्याकडे नुसता मिरचीवर परतलेला शिराळा, चणाडाळ-शिराळा, मुग शिराळा, कडवे वाल शिराळा, तुरडाळ-शिराळा, बटाटा-शिराळा-टाॅमेटो, कोलंबी शिराळा अशी रस्स्याची किंवा सुकी भाजी प्रकार बनवले जातात जे छान लागतात. का कुणास ठाऊक पण शिराळा चणाडाळ आणि शिराळा बटाटा भाजी मला नेहमीच सात्त्विक वाटत आली आहे.

हातपोळ्यासारखी भाकरी आणि शिराळ्याची भाजी, लोणच्याचा खार किंवा गरमागरम भात, शिराळ्याचा पातळसर रस्सा आणि त्यात चुरलेला शिराळा आणि बटाट्याची फोड म्हणजे अफलातून घास असतो... शिराळा अगदी जास्त शिजलेला पण चांगला लागत नाही. योग्य शिजलेल्या फोडी मस्त वाटतात.

एखादा शिराळा कडवट तर नाहीए ना हे पडताळण्यासाठी काकडीप्रमाणेच शिराळ्याची चकती कापून चाखून पाहिली जाते. ठसठशीत शिरांच्या शिराळ्याची भाजी करताना त्यावरच्या शिरा आम्ही तासून काढून टाकतो. ह्या शिरांची कुरकुरीत चटणी करता येते. 


आता रोजच्या साध्या शिराळा भाज्या प्रकार सहजच देत आहे. 

ही घरोघरी होणारी भाजी त्यामुळे सगळ्यांना कृती माहिती असतेच. फक्त आवडीनिवडीप्रमाणे थोड्याफार पध्द्ती वेगळ्या असतात.


 • शिराळ्याची चणाडाळ घालून भाजी:

१. चणाडाळ/ तुरडाळ धुवून तासभर भिजत घाला.

२. एक ते दोन शिराळे स्वच्छ धुवून व शिरा तासून घ्या. मधे कापून आवडीप्रमाणे तुकडे करून घ्या. 

३. कांदा बारीक चिरून घ्या.

४. कढईत तेल तापवून राई-जीरे, हिंग (चणाडाळ पोटाला बाधू‌ नये म्हणून टाकतात), कढीपत्ता, एखादी हिरवी मिरची आणि कांदा परतून‌ घ्या. लगेचच मीठ, रोजच्या वापरातील घरगुती मसाला आणि हळद टाकून कांदा शिजू द्या. हवे तर झाकणावर पाणी घालून एक वाफ काढा.

५. शिराळा आणि चणाडाळ किंवा तुरडाळ टाकून परतून घ्या. त्यात जितका रस्सा हवा त्या प्रमाणात गरम पाणी घाला. जास्त पाणी घालून बेचव करू नका. परत वाफेवर पाणी घालून शिजवून घ्या.. 

शिराळा चणाडाळ/ तुरडाळ भाजी तयार! 


अशाच प्रकारे वाल-शिराळा, मुग शिराळा भाजी बनवू शकता. मुग शिराळा भाजी आम्ही कुकरमधे करतो. एक ते दोन शिट्या करून.


मला आवडते म्हणून मी चिमुटभर साखर किंवा गुळ घालते. तसेच अगदी जरासे लिंबू पिळते आणि कोथिंबीर ही भुरभुरवते. अर्थात आवडत असल्यास तुम्ही घालून पाहू शकता. 


---------------------------------------------------------------


 • शिराळा-बटाटा-टाॅमेटो


गरम तेलात राई ची फोडणी करा. कांदा परतून घ्या आणि मीठ, हळद, रोजच्या वापराचा मसाला टाकून परतून घ्या. कापलेला शिराळा आणि बटाटा टाकून गरम पाणी टाकून परता. झाकणावर वाफेवर पाणी ठेऊन शिजवा. शेवटी टाॅमेटोचे तुकडे घालून शिजवा. 


गरमागरम भातसोबत कालवून खायला छान लागते भाजी. 


---------------------------------------------------------------


 • शिराळाच्या शिरांची कुरकुरीत चटणी!


शिराळाची भाजी करताना त्याच्या शिरांना काढून घ्यावे व बारीक करून घ्या. मीठ व चिमुटभर हळद व साखर घाला. तेल तापवून, त्यावर राई-जीरे-हिंग ची फोडणी द्यावी व खरपूस तळावे. लिंबूरस पिळावा व कोथिंबीर टाकून शिराळाच्या शिरांची चटणी/कोशिंबीर सर्व्ह करावी. काहीजण तीळही घालतात थोडेसे.


---------------------------------------------------------------


 • शिराळा कोलंबी


आमच्या पट्ट्यात कोलंबी, करंदी वैगरे मास्यांचे काही प्रकार निरनिराळ्या भाज्या टाकून बनवले जातात. आणि खरेच छान लागतात. शिराळ्यात कोलंबी टाकून ‌बनवताना त्यात आले लसूण पेस्ट घालतो आम्ही...


कढईत तेल तापवून त्यात कांदा परतून घ्या.‌ आलेलसूण पेस्ट घाला आणि मग मीठ, रोजच्या वापरातील मसाला घालून तेल सुटेपर्यंत शिजवा.


लगेच सालासकट साफ केलेली कोलंबी टाकून मोठ्या आचेवर परता. आणि कापलेले शिराळ्याचे तुकडे टाका. सगळे परत परतून घ्या.‌ आणि पाणी टाकून वाफेवर शिजवा.


चिंचेचा कोळ कुस्करून तो भाजीत टाका. अजून पाच दहा मिनिटे शिजवा. भाकरीसोबत चांगली लागते ही भाजी.


- Food Memories Marinated with Love ♥️🌿🙏 by, स्नेहा चौधरी- इंदूलकर


अशाच वेगवेगळ्या पदार्थांच्या पाककृती आणि निरनिराळ्या मसाल्यांच्या माहितीसाठी खालील लिंकला 'Like' करा.

https://www.facebook.com/themasalabazaarstore/


आणि आमच्या Official Website ला नक्की भेट द्या.

www.themasalabazaar.com


#ridgegourd #shirala 

#simple_food #maharashtrian_food #laxmimasaleedwan #themasalabazaar  #spices_virar #shrawan_special






















Saturday, June 4, 2022

रूचकर_सांबार, लुशलुशीत इडली व पांढरी, लाल, हिरवी अशा तीन प्रकारच्या सोप्या चटण्या

इडली is ❤️

रूचकर_सांबार, लुशलुशीत इडली व पांढरी, लाल, हिरवी अशा तीन प्रकारच्या सोप्या चटण्या:

लुसलुशित शुभ्र इडली, नारळाची सुरेख पांढरी चटणी, पुदिना कोथिंबीर ची तडका दिलेली हिरवी चटणी, लाल अख्ख्या काश्मिरी बेडगी मिरच्यांची खोबरे अन् उडदाची डाळ टाकून बनवलेली लाल चटणी आणि चविष्ट असे मिश्र भाज्यांचे सांबार हा मेनू पण कधीतरी रोजच्या जेवणापेक्षा वेगळे म्हणून बनवू शकता. मस्त सौम्य चव आणि दरवळता वास नक्कीच सगळ्यांना आवडतो.

चमचमीत सांबार:
एक वाटी तुर डाळ एक तास भिजवा व हळद, हिंग जरासे तेल घालून कुकरला पाच ते सहा शिट्ट्या घेऊन शिजवून घ्या व बाजूला ठेवा.
मोठ्या कढईत तेल गरम करा व हिंग, मोहरी, जिरे, कढीपत्ता व जराशी उडीद डाळचा तडका दया. मोठा चौकोनी कापलेला कांदा टाकून परतून घ्या. त्यात मीठ, थोडासा गुळ व लक्ष्मी मसालेचा सांबार मसाला घालून छानपैकी मिक्स करून घ्या.

आता वांग्याचे उभे काप, शेवग्याच्या शेंगांचे तुकडे, दुधीचे काप, आवडत असल्यास बटाट्याचे व लाल भोपळ्याचे काप, गाजरचे तुकडे अशा सगळ्या भाज्या व टाॅमेटोच्या कापा घालून व्यवस्थित मिसळा. एकदा चांगले परतून मग शिजलेली तूरडाळ व गरम पाणी घालावे. आंबटपणासाठी थोडा चिंचेचा कोळ घाला. कोथिंबीर चिरून टाका. भाज्यांना उकळी आणून व्यवस्थित शिजू दया.

तडकापात्रात तेल गरम करा. हिंग, मोहरी, जीरे, बोर मिरची किंवा काश्मिरी मिरची व कढीपत्ता ची फोडणी बनवा व मस्त सांबार वर तडका द्या. झाला चविष्ट सांबार तयार!

इडली:
 • इडली बनवण्यासाठी आदल्या रात्री दोन वाटी तांदूळ आणि एक वाटी उडदाची डाळ एकत्र किंवा वेगवेगळी भिजवा. (प्रमाण: २:१). अर्धा चमचा मेथी तांदूळसोबत भिजवा. साधारणपणे पाच तास भिजवा. मग एक वाटी पोहे धुवून ह्यात मिसळा.
 • थोडेसे पाणी घालून थोडी भिजवलेली उडद डाळ मिक्सरमध्ये बारीक करून घ्या व त्यातच थोडा भिजलेला तांदूळ टाकून बंद-चालू करत मिक्सर फिरवत वाटून घ्या. अशा पध्दतीने सगळे मिश्रण वाटून घ्या व चमच्याने सारे एकजीव करा. एका मोठ्या भांड्यात वरती झाकण ठेवून पीठ  येण्यासाठी ठेवा. एखादा कांदा फोडून पीठात टाकून झाकून ठेवा.

सकाळी पीठ छान वर आले असेल ते व्यवस्थित ढवळावे व मीठ घालावे व इडलीपात्रात साच्यांना तेल लावून, इडलीपात्र किंवा कुकरची शिटी काढून कुकरमध्ये, पात्र ठेवून इडली वाफवून घ्याव्यात. मस्त हलक्याफुलक्या लुसलूशीत इडल्या होतात.

पांढरी चटणी:
खवलेला नारळ, एखादी मिरची, जीरे, साखर, मीठ, पाणी मिक्सरमध्ये वाटून घ्या. तडकापात्रामधे तेल गरम करा व कढीपत्ता व हिंग मोहरी व बारीक चिरलेल्या मिरचीची फोडणी द्या. मस्त पांढरी चटणी तयार!

हिरवी चटणी:
कोथिंबीर, पुदिना, आले, लसूण, मिरची, लिंबाचा रस, दही, कढीपत्ता, मीठ, साखर मिक्सरमध्ये बारीक वाटून चटणी बनवा व तडकापात्रात तेल गरम करून हिंग, मोहरी जीरे व कढीपत्ता चा तडका द्या.

लाल चटणी:
दोन अख्ख्या काश्मिरी मिरच्या व दोन बेडगी मिरच्या देठ काढून पाण्यात भिजवत ठेवा. थोडीशी उडीद डाळ तव्यावर तेल सोडून भाजून घ्या. मग उडीद डाळ, भिजवलेल्या मिरच्या, साखर, मीठ, लिंबाचा रस, खवलेला ओला नारळ आणि कढीपत्ता मिक्सरमध्ये बारीक करून चटणी बनवा आणि तापलेल्याे तेलावर छान कढीपत्ता, जराशी उडीद डाळ चा तडका द्या.

केळीच्या पानावर हे सारे वाढता आले तर अतिउत्तम...

तर असा हा रोजच्या पेक्षा काहीतरी निराळा जेवणाचा थाट नक्कीच घरच्यांना आवडेल बरे का! :)

#sounthindianspices #sambarmasala #chuteneys #idli