Tuesday, September 25, 2018

Masala Dabba/ मसाल्याचा डब्बा

तुमच्या आमच्या स्वयंपाकघरातील मसाल्याचा डब्बा! 🍽❤

ही पोस्ट वाचून, तुम्हीसुध्दा तुमच्या स्वयंपाकघरातील मसाला डब्ब्याचा फोटो नक्की "मुख्य पोस्ट" च्या Comment मधे पोस्ट करा ही विनंती! :) आम्हाला निश्चितच आनंद होईल.

तर आपल्या स्वयंपाकघरातील मसाल्याचा डब्बा, म्हणजे एक असा पिटारा ज्यामधे राखलेले ठराविक अखंड मसाले आणि मसाला पावडरी वापरून घरोघरच्या अन्नपुर्णा रोजच्या जेवणाला खमंग, चविष्ट आणि घरगुती चव प्राप्त करून देत असतात. भारतात बहुतांश स्वयंपाकघरात हमखास आढळून येणारा हा मसाल्याचा डब्बा प्रत्येक घरच्या खाद्यपरंपरेनुसार आपापला वेगळेपणा जपून असतो.
आकर्षक आकाराचे हलकेसे नाजूक कोरीव काम केलेले सागवानी वा लाकडी, सुबक असे एकसंध मसाला डबे पुर्वीच्या काळी स्वयंपाकघराची शोभा वाढवायचे. त्यात आतल्या जागी गोलाकार अथवा चौकोनी खळगी कोरलेल्या असत ज्यामधे अखंड व तयार  रोजच्या वापराचे मसाल्याचे वा मुख्यत्वे तडक्याचे मसाले असत. राई, जिरा, हिंग पावडर (अख्खी डबीच, कारण उघड्या हिंगाचा वास उडतो), जीरा पावडर, धणा पावडर, मिरची पावडर, हळद पावडर हे तडक्यावर वापरायला आणि जेवणामधे लागणारे आवश्यक जिन्नस ह्या मसाल्याच्या डब्यात काढलेले असत. रूखवतात देखिल आकर्षक उच्च दर्जाचे अख्खे मसाले भरलेला मसाला डब्बा भाव खाऊन जातो.

कालपरत्वे, मसाल्याच्या डब्यामधे बदल होत गेले. साधारणपणे सात गोल वाट्यांचा असलेला गोलाकार मसाला डब्बा हा पितळ, स्टील, प्लास्टिक, फायबर तसेच क्वचितच अॅल्युमिनीयम अशा धातूंनी किंवा मटेरिअलने बनवलेला  असे. टप्परवेअरचादेखिल सुंदर लालचूटूक मसाला डब्बा आहेच. सात खण वा वाट्यांच्या जागी नऊ, बारा, सोळा खण/ वाट्यादेखिल आल्या.

मोठ्या प्रमाणात बनवलेले वर्षभराचे मसाले व हळद हे एका मोठ्या डब्यात जपून ठेवलेले असते. त्यातून खुप जपून आठवडाभर पुरतील इतपत मसाले ह्या मसाल्याच्या लहान डब्यात काढले जातात. ह्यामुळे मसालादेखिल वारंवार खोलल्याने खराब होण्याचा धोका टळतो व आवश्यक जिन्नस एकाच डब्यात ठेवल्याने वेळ सुद्धा वाचतो.

नाही म्हटले तरी, मसाल्याच्या डब्यांच्या ठेवणीवरून आणि मधे भरलेल्या पदार्थांवरून गृहिणींच्या स्वभावाचा थोडाफार आढावा येतोच की... काही डब्बे अगदी चांगल्या जाड स्टीलचे टिकावू अन् त्यामुळे वर्षानुवषे टिकणारे... मधे भरलेले मसाले जिन्नस देखिल स्वच्छ निवडलेले, व्यवस्थित न सांडता भरलेले, छोटासा बेताचा चमचा ठेऊन झाकण नीट लावलेला असा हा मसाले डब्बा नेटक्या गृहिणीचे प्रतिबिंब वाटतो.
तर काहींचे मसाला डब्बे अगदीच तकलादू आणि कामचलाऊ, चीर गेलेले... कसेबसे बंद होणारे झाकण, त्यामुळे ओलसर- मऊ पडलेले आतील मसाले, डब्याच्या मापाचा नसलेला चमचा... तोही हळद, मिरची पावडरचा रंग मिरवणारा. मधल्या वाट्यामधेदेखिल धांदरटपणामुळे एकमेकांमधे मिक्स झालेले अस्ताव्यस्त मसाले... राईमधे जीरे, हळदीत हिंग असा अवतार, ओलाव्यामुळे जन्मलेला फिरणारा टोका किटक... एकुणच जपलेला व जाणवणारा अव्यवस्थितपणा...

महाराष्ट्रीयन गृहिणी असल्यास डब्यात राई, जीरा, हिंगासोबतच तीळ, मेथी, उडिदडाळ देखिल असू शकते... कोकणाकडचे असल्यास मच्छीसाठी लागणारे अख्खे धणे आणि त्रिफळादेखिल डब्ब्यात जागा पटकवतात. बिहार बंगाल बाजूकडे पाचफोरन प्रकार तडक्याला वापरत असल्याने कलौंजी म्हणजेच कांदाबी, बडिशेप देखिल ठेवतात. पंजाबी असलेले काळीमिरे, तमालपत्र, मसाला वेलची, हिरवी वेलची, बादियान, जायवंत्री चा वापर जास्त असतो. खमंग तडक्यासाठी अख्खी बेडगी, काश्मिरी किंवा गोल बोर मिरचीदेखिल ठेवली जाते. कसूरी मेथी आणि सुकलेली कढीपत्त्याची पाने क्वचित दिसतात.

आमच्या मित्रपरिवारातील एक उत्कृष्ट लाकडी वस्तू बनवणारे संजय पाटील Sanjay Patil आर्टिस्ट यांच्याकडून नुकताच मी एक सागवानी, झायकेदार मसाला डब्बा घेतला. सहज निघणा-या आतील बारा चौकोनी डब्या, मापाचा लाकडी चमचा आणि पारदर्शक जाड काचेचे झाकण ह्यामुळे मस्तच दिसतो हा मसाल्याचा जुन्या स्टाईलचा वाटणारा Antique डब्बा! Instagram वर दि मसाला बझार चे मसाल्याचे Promotional photoshoot साठी आम्ही ह्याचा वापर करतो. तसेच आमच्या प्रिया Priyanka Chavan Gharat म्हणून खास मैत्रिणीनेदेखिल मस्त trendy and cool असा fibre चा आकर्षक मसाला बाॅक्स भेट म्हणून दिला. आता मस्त हे दोन्ही मसाल्याचे डब्बे स्वयंपाकघरात बाजूबाजूला नांदत आहेत.
आजकल डिझायनर किचन ट्राॅलीमधेच मस्तपैकी वरून  पारदर्शक काचेच्या सुरेख बाटल्यांचा संच बसवून देतात.

म्हणतात ना, "A Woman never throw a spice!" :)
ह्याला अनुसरून अन्नपुर्णा गृहिणी वागतात, खरेच एकही मसाला जिन्नस सहजासहजी फेकत नाहीत अन् विविध मसाला डब्ब्यात भरून काटकसरीने वापरतात.
राई, धणा, जीरा, दालचिनी सारखे रोजच्या वापराचे अख्खे मसाले साठी एक मसाला डब्बा, दुसरा खास शाही अख्खे मसाले जसे हिरवा वेलदोडा, मसाला वेलची, बादियान, लवंगा, दगडफुल, तमालपत्र, जायवंत्री, शहाजीरे ह्यासाठी. हा मसाला डब्बा आठवड्यातून एखाद दोनदाच लागतो... कधी पुलाव, मसाला भात, चिकन किंवा पंजाबी पदार्थ बनवतेवेळी...
तिसरा मसाला डब्बा, पावडर व तयार मसाले ठेवण्यासाठी. ह्यामधे मिरची पावडर, हळद पावडर, धणा पावडर, जीरा पावडर, गरम मसाला, गोडा मसाला, किचनकिंग मसाला किंवा रोजच्या वापराचा All in one भाजी मसाला ठेवतात.

माझाही जीव जडलाय एका अतिशय घडीव व रेखीव अशा पितळी मसाल्याच्या डब्ब्यावर... लवकरच चांगल्या दिवशी घेऊन येते त्याला घरी वर्षानुवर्षे वापरायला....

तर असे हे आमचे भारतीय मसाला डब्ब्याचे पुराण! :)
तुम्हीसुध्दा तुमच्या स्वयंपाकघरातील मसाला डब्ब्याचा फोटो नक्की Comment मधे पोस्ट करा ही विनंती!

Indian Spice-box:
A box containing handful of essential spices which adds flavours and taste in food we eat! We call it Masala dabba! :)

Indian spice box or phodanicha masala dabba – It is essential, very functional in almost every Indian household’s kitchen. You should have it, if you are cooking Indian food more frequently.
It must contain:
1. Mustard seeds (Rai/Mohari)
2. Coriander seeds (Dhane)
3. Cumin seeds (Jeera)
4. Big cardamom (Mothi velachi/ Masala Velachi)
5. Small cardamom (Hiravi Velachi/ Veldoda)
6. Fenugreek Seeds ( Methi Dane)

If possible keep Asafoetida  (Hing powder) and Sauf (Badishop), Black Pepper (Kalemiri) and Bay leaf (Tamalpatra/  Tejpatta) also in it.
You can use these ingredients while tempering any food. It has medicinal and aromatic values to it.

In Gifting section, The Masala Bazaar has ethnic and pretty 'Indian Phodanicha Masala Dabba' options for presenting it on Rukhavat or House warming celebrations! :)
Variety of masala box with customised spices are made as per order and budget!
Contact/ Whatsup 9890043675 for more details.

Please note: Image used can be copyrighted. Taken from internet and for information/representation purpose only.
.
.
.
.
.
.
#मसाला_डब्बा #masalabox #themasalabazaar #laxmimasale #laxmi_masala_edwan #spiceblends #wholespices #spicesfortadaka #everydayessentials
#spice_dabba #maharashtrian_cooking
#cooking_essentials #laxmi_masale_edwan
#masala_bazaar_virar #laxmi_masale #masala_box #fresh_spices #spices_virar #spices_edwan